Smeerwortel – Geloof de Hype!

Introductie en de geschiedenis van de Smeerwortel

Smeerwortel is een lid van de Borage-familie. Hij is inheems in Europa en Azië en er zijn 40 geregistreerde soorten smeerwortel in deze regio. De meest genoemde en in tuinen gebruikte plant is Russische smeerwortel (Symphytum uplandicum), een van nature voorkomende hybride van twee wilde soorten, de gewone smeerwortel en de stekelige smeerwortel.

Een paar eeuwen geleden kwam de hybride Symphytum x uplandicum onder de aandacht van Henry Doubleday en hij promootte de plant wijdverspreid als een voedsel- en voedergewas. Jaren later, na twee wereldoorlogen, zou Lawrence D Hills het smeerwortel onderzoeksprogramma van Henry Doubleday voortzetten.

In de jaren 1950 ontwikkelde Hills zijn Comfrey-onderzoeksprogramma in het dorp Bocking, vlakbij Braintree in het Verenigd Koninkrijk. Daar heeft Hills 21 Smeerwortelstammen verzameld, van andere telers in het hele land en ze genoemd naar het dorp Bocking, gevolgd door een nummer. Stam veertien werd geïdentificeerd als de meest voedingsrijke niet-zaaiende stam en dus begon, ‘Bocking 14‘ zijn reis naar tuinen over de hele wereld.

Bocking 14 is de smeerwortelsoort die het meest genoemd word voor de bladproductie. Produceert een zeer groot volume aan bladeren. Deze selectie word geroemd voor zijn onvruchtbare zaden. Deze smeerwortel zal zich dus opmerkelijk minder uitzaaien. De bloemkleur is eerder flets paars.

Als gevolg van zijn onderzoek naar smeerwortel en biologisch tuinieren, richtte Hills HDRA (Henry Doubleday Research Organization) op. HDRA verhuisde van Bocking naar Wolston in 1985, in de buurt van Coventry op het huidige terrein van Ryton Organic Gardens, waar je vandaag tien hectare volledig aangelegde biologische tuinen kunt vinden. HDRA is nu bekend als Garden Organic en is een van ’s werelds toonaangevende organische tuinbouworganisaties.

Het is grappig om te bedenken hoe de kans op nakomelingen van twee wilde planten zoveel invloed kunnen hebben! Dus laten we eens kijken waarom we deze plant zo boeiend vinden.

Smeerwortelgebruik

Medicinaal gebruik

Smeerwortel is al sinds 400 voor Christus gekweekt als een geneeskrachtig kruid. De Grieken en Romeinen gebruikten gewoonlijk Smeerwortel om zware bloedingen te stoppen, bronchiale problemen te behandelen en wonden en gebroken botten te genezen. Er werden kompressen gemaakt voor uitwendige wonden en thee werd geconsumeerd voor interne kwalen. Smeerwortel is naar verluidt een gezonde huid bevorderaar met zijn slijmstofgehalte dat de celproliferatie hydrateert en verzacht en bevordert. Deze plant is mijn eerste hulp plant als ik ooit een wond moet behandelen. Wrijf gewoon een paar blaadjes over elkaar om de haren te verwijderen en wikkel ze om de wond en oefen lichte druk uit. Het is ongelooflijk effectief bij het stoppen van het bloeden, het verminderen van de pijn en het genezen van wonden.

Biomassa

Smeerwortel produceert grote hoeveelheden blad vanaf eind mei tot de vorst in oktober of november. De plant is uitstekend voor het produceren van mulch en kan 2 tot 5 keer per jaar worden geoogst, afhankelijk van hoe goed de planten worden bewaterd en of ze de juiste voeding hebben. De plant groeit snel na elke oogst. Zet smeerwortel naast elke fruitboom om een ​​hernieuwbare bron van mulch te hebben precies waar we het nodig is. Zet hem ook in de moestuin en geef hem een plek tussen de wilde bloemen.

Mineralenpomp

De smeerwortel heeft diepe wortels van maximaal twee meter die gebruik maken van voedingsstoffen diep in de ondergrond die anders weg zouden spoelen met het grondwater of ontoegankelijk blijven voor andere planten. Zijn de voedingsstoffen opgenomen door de wortels dan komen ze terecht in de bladeren. Na het afsnijden van de bladeren en deze te mulchen op het grondoppervlak worden de voedingsstoffen teruggebracht in de bodem en opnieuw toegankelijk gemaakt voor ondieper wortelende planten.

Biodiversiteit

De klokvormige bloemen leveren nectar en stuifmeel aan vele soorten bijen en andere insecten vanaf eind mei tot de eerste nachtvorst in de late herfst. Gaasvliegen zouden eieren leggen op smeerwortel en spinnen overwinteren op de plant. Wespen en Spinnen zullen op en rond smeerwortel jagen.

Smeerwortel als natuurlijk bestrijdingsmiddel

Onderzoek wijst uit dat een smeerworteloplossing (gier) kan worden gebruikt om echte meeldauw te voorkomen. Plaag verminderende roofdieren zoals spinnen, gaasvliegen en sluipwespen zijn geassocieerd met deze plant. Het is het beste om planten met rust te laten om de “plaag-roofdier-relaties” te onderhouden.

Bodembedekker

Sommige soorten kunnen zich snel verspreiden om zo een ​​dikke bodembedekker te vormen. Het werkt vooral goed aan de zonnige kant onder struiken en bomen. Smeerwortel (Symphytum tuberosum – Tubereuze) blijkt hiervoor de beste soort te zijn.

Kunstmest

Smeerwortelblaadjes bevatten een goede balans van belangrijke voedingsstoffen voor planten (N, P, K) en kunnen als poeder worden gegeven aan planten, of, beter nog, als mulch direct worden gebruikt. Je kunt ook gehakte smeerwortelbladeren in water laten weken om een ​​dikke, donkere vloeistof te produceren die dan kan worden verdund met water en zo gebruiken bij de plantenwortels.

Voedingswaarde van smeerwortel

Je kan in de onderstaande tabel zien dat verwelkte smeerwortel aanzienlijk hogere hoeveelheden potas bevat in vergelijking met andere organische meststoffen. Het is vastgesteld dat smeerwortel een uitstekende bron van kalium (K) is, een belangrijke plantvoedingsstof die door planten in grote hoeveelheden wordt vereist voor een juiste groei en voortplanting.

Dierlijk voer

Smeerwortel heeft een lange geschiedenis als veevoer. Lawrence D Hills heeft boeken gewijd aan dit onderwerp. Verse bladeren kunnen worden gegeten door varkens, schapen en pluimvee, maar runderen, konijnen en paarden zullen voornamelijk verwelkte bladeren eten.

Menselijke consumptie

Symphytum officianale en Symphytum x uplandicum worden gebruikt als salade en zijn op hun best wanneer ze worden gekookt. Persoonlijk ben ik niet dol op de bladtextuur, maar ik zal toch af en toe een hapje nemen, al snoepend in de tuin en af en toe een vers blaadje door een ​​lente groene salade mengen.

Let op: Hoewel smeerwortel gebruikt is als voedselgewas, hebben wetenschappelijke onderzoeken in de afgelopen 20 jaar gemeld dat Smeerwortel kankerverwekkend kan zijn omdat het leverbeschadiging en kankerachtige tumoren bij ratten leek te veroorzaken. Deze rapporten hebben de ontwikkeling van smeerwortel tijdelijk beperkt als voedselgewas. In het licht hiervan is een regelmatig gebruik van smeerwortel niet raadzaam.

De groei

Levenscyclus – kruidachtige vaste plant

Voor smeerwortel begint de groei in het vroege voorjaar. De jonge bladeren zijn snel zichtbaar in de kroon van de oude plant. Later in de lente is de plant uitgegroeid tot ongeveer 35 cm hoog. De bladeren zijn groot, lancetvormig, gesteeld en behaard. De bladeren sterven terug na de eerste vorst en de plant blijft in de winter inactief. Veel soorten kunnen zich via zaad krachtig verspreiden en zijn daardoor over het algemeen niet welkom in de tuin. Andere soorten kunnen zich verspreiden via knollen en alle soorten groeien snel weer uit gebroken worteldelen.

De bloei

Eind mei of begin juni begint de plant te bloeien en dat gaat door tot de eerste nachtvorst in de late herfst. Het zijn klokvormige bloemen op steeltjes. Bloemen van gewone Smeerwortel zijn meestal romig geel, maar witte, rode of paarse soorten zijn er volop in Europa gevonden. Stekelige smeerwortel heeft roze en blauwe bloemen, terwijl Russische smeerwortel blauwe, paarse of rood-paarse bloemen heeft. Knobbelige Smeerwortel heeft roomwitte bloemen. De vegetatieve groei houdt niet op bij het begin van de bloei en de plant zal tijdens het groeiseizoen voortdurend nieuwe stelen toevoegen. De meeste smeerwortel kan enigszins invasief zijn via zaad. De soort ‘Bocking 14’ bloeit, levert nectar en pollen, maar produceert echter geen levensvatbaar zaad.

Wortels

Sommige plantensoorten hebben korte, dikke, knolachtige wortels zoals Symphytum tuberosum. Anderen, zoals Symphytum x uplandicum, hebben een diep en uitgebreid wortelstelsels.

Groei omstandigheden

Licht

Heeft de volle zon nodig voor een goede biomassaproductie maar groeit prima in de schaduw.

Schaduw

Verdraagt ​​dus ook schaduw (tot ongeveer 50%)

Vochtigheid

Sommige soorten zijn droogtetolerant, bijvoorbeeld Symphytum tuberosum. Gecultiveerde planten hebben meer irrigatie nodig.

USDA Hardheidszone – 4-9 Smeerwortelkronen en wortels zijn zeer winterhard

Bodem

Smeerwortel past zich aan vele bodems goed aan, maar geeft de voorkeur aan vochtige, vruchtbare grond.

pH – tolereert een breed bereik (6,5 – 8,5) hoewel niet erg gevoelig voor bodem pH, de hoogste opbrengsten zijn gemeld bij bodems met een pH van 6,0 tot 7,0.

Hoe we de smeerwortel gebruiken

Als Mulch

Vers gesneden smeerwortelbladeren zijn goede mulch omdat ze een hoog stikstofgehalte hebben en geen stikstof uit de grond halen tijdens het ontbinden. Het hoge kaliumgehalte van smeerwortel maakt hem vooral nuttig voor groenten zoals tomaten, paprika’s en komkommers, bessen en fruitbomen.

Met voldoende voedsel en water geven ze een opbrengst van 2 – 3 kg biomassa per plant per snijbeurt.

Enkele cijfertjes

Hier zijn enkele gegevens van Lawrence D.Hills uit het Comfrey Report, aan hem in de jaren zestig door Britse tuinders geleverd:

Op basis van deze gegevens is een opbrengst berekend van ca. 5,5 kg biomassa per plant per jaar.

Volgens Martin Crawford, bevat één snit van smeerwortel van één plant 0,5 g stikstof (N) en 10 g kalium (K).

Op basis hiervan is berekend hoeveel Kalium (K), Stikstof (N) en biomassa  13 m2 smeerwortel kan produceren in een jaar.

biodiversiteit

Om te zorgen voor een optimale leefomgeving voor broedende spinnen en andere ongewervelden, kan de laatste groei van smeerwortelbladeren voor de winter het beste niet weggehaald worden uit de tuin. We laten de plant ook het beste ten minste eenmaal tussen de snijbeurten bloeien om bijenvoedsel te leveren aan zowel inheemse als honingbijen. Een aantal planten laten we hiervoor helemaal onaangeroerd in de tuin staan.

Leuk weetje: Mulchen met bloeiende smeerwortel in de buurt van andere bloeiende gewassen zal bestuivers naar deze gewassen lokken, waardoor de kans op een succesvolle bestuiving wordt vergroot.

Voila! Je bent nu klaar om je eigen smeerwortels te telen en deze fantastische plant ook zelf te laten groeien!

Bron: Vrij vertaald, ingekort en aangepast artikel van Geoff Lawton